به گزارش مشرق به نقل از تسنیم، مراسم رونمایی از رمان هورامه نوشته یاسر یسنا با حضور محمدعلی علومی، محمدرضا بایرامی، قاسمعلی فراست، محمد حسنی و یاسر یسنا امروز 9 تیرماه در سرای داستان برگزار شد.

قاسمعلی فراست در ابتدای مراسم با اشاره به این کتاب گفت: کتاب را خوانده و لذت برده‌ام و به نظرم به عنوان اولین کتاب یاسر یسنا اثر قابل اعتنایی بود.

وی با اشاره به نویسندگان نسل اول و لزوم پرداختن به ادبیات جنگ گفت: در کشور ما چند چیز به شدت مظلوم واقع شده است؛ اولین آن خدا، دوم دین و سوم هم ادبیات است و ادبیات جنگ به عنوان زیرمجموعه قلم و ادبیات مظلوم چهارم  واقع می‌شود. از یک طرف این ادبیات آنقدر موثر است که یاسر یسنا که اصلا بچه جنگ نبوده و دور از آن چیزهایی شنیده است؛ اولین کتابش را از جنگ می‌نویسد این نشان‌دهنده حضور جنگ و شعاع‌هایی است که توانسته در نسل‌های مختلف ایجاد کند از طرف دیگر امثال من و نسل اول جنگ هستیم که وقتی خواستیم به مناطق جنگی رفته و از جنگ بنویسیم مدیران آن زمان به ما می‌گفتند نیازی به حضور نیست از همین جا بنویس و کسی مثل من با پول خود و بدون مرخصی به مناطق رفتم تا بتوانم از جنگ بنویسم.

وی افزود: به استثنای چند مدیر فرهنگی که در این حوزه خوب عمل کردند بقیه خوب کنار نیامدند و این نشان دهنده مظلوم بودن ادبیات جنگ است. هورامه بغضی است که در هوا و فرهنگ جنگ سرباز کرده آن هم درون آدمی که لبالب پر از داغ جنگ است. ما اعتقاد داریم که ادبیات جنگ به شکل واقعی می‌تواند یک فرهنگ بسازد. اینکه مسئولان فرهنگی ما نسبت به تولید آثار ادبی جنگ آن طور نگاه کردند چون آن نگاه فرهنگی و عینک ارزیابی وجود نداشته است نسبت به کتاب‌های تولیدشده و رایگان هم حتی توجهی نداشته‌اند. مثلا یک کتاب در انتشارات امیرکبیر به همین دلیل 30 سال خوابیده است.

فراست با اشاره به ادبیات جنگ در دنیا گفت: وقتی جنگ بوسنی در گرفت یک نویسنده انگلیسی به آنجا رفت تا بتواند راجع به جنگ آن کتاب بنویسد کتاب او اوایل سال 94 در بازار آمریکا و انگلیس با سرعت عمل بالا توزیع شد و همین کار به همت تدبیر 2 نفر یعنی حسین ابراهیمی الوند که مترجم بود و ناشر خوب آن قدیانی به اینجا رسید و توزیع شد. اگر ما این نگاه خوب را در عرصه فرهنگ داشته باشیم آنچه تا به امروز داشته‌ایم مفید واقع می‌شود. داشته‌های ما حاصل فشار و اراده مسئولین نبوده بلکه خواست و دغدغه خود نویسندگان است.

وی افزود: نویسندگان نسل اول انقلاب خواستند و تا جایی که توانستند از جنگ نوشتند. متاسفانه به غلط فاصله‌ای بین نویسندگان قبل و بعد از انقلاب افتاد که فکر می‌کنم اگر دست هم صدایی و هم‌دردی بین دو نسل شکل می‌گرفت آن شکافی که آن موقع تعریف می‌شد بوجود نمی‌آمد. امروز روزی است که ما اگر اعتقاد به مظلومیت ادبیات جنگ داریم و می‌دانیم که این ادبیات هنوز وجوه نامکشوف و حرف برای گفتن دارد و دینی در این رابطه بر گردن ماست، باری از دوش ما برداشته نمی‌شود بلکه باید به این حوزه بپردازیم. مسئولان مختلف می‌آیند و می‌روند اما ما با وجدانهایمان می‌مانیم.

چرایی حضور نسل سوم در ادبیات جنگ از زبان بایرامی

در این نشست محمدرضا بایرامی در مورد چرایی حضور نسل سومی‌ها در ادبیات جنگ سخن گفت و افزود: فکر می‌کنم وقتی از ادبیات جنگ یا دفاع مقدس گفته می‌شود مهم نیست که چه کسی زود آمده و چه کسی دیر و چه کسی زمان را دریافته است. در تاریخ ادبیات هم کسانی را داریم که بهترین کارهای جنگی را نوشته‌اند در حالی که حتی یک گلوله هم شلیک نکرده‌اند. کتاب نشان سرخ دلیری یکی از آنهاست که نویسنده آن به عمرش جنگ نرفته است. اینکه ما در آثار چه تصویری می‌دهیم مهم است. ما از جنگ و انقلاب دو تصویر متفاوت داریم یک تصویر قالب داریم که آن را سیستم فرهنگی ما ارائه داده ولی نکته مهم آن است که نویسنده نگاه خودش را داشته باشد.

وی افزود: فکر می‌کنم سهم هر کدام از ما از آنجا آغاز می‌شود که موضوعات بکر و کمتر گفته شده در ادبیات جنگ را بیان می‌کنیم. آمار چیز مهمی نیست مهم آن است که چقدر به واقعیت نزدیک شویم و اینکه چقدر می‌توانیم تاثیرگذار باشیم. اگر بتوانیم جغرافیایی را نشان دهیم و شخصیتی را معرفی کنیم که تاثیرگذار باشد کار مهمی انجام داده‌ایم.

بایرامی با اشاره به آنکه روایت مکتوب با روایت شفاهی فاصله زیادی دارد، گفت: نویسنده وظیفه‌اش آن است که گوشه‌های ناپیدا را نشان دهد. نویسنده موظف است که به همه توقعات جواب دهد من فکر می‌کنم از این منظر کسانی که امروز داستان جنگ می‌نویسند کار سخت‌تری می‌کنند چون در این زمینه آثار تکراری و پاکوفته‌تر بیشتر است و نیاز به سوژه‌های جدید است. وقتی سوژه‌های تکراری پیش آمد خواننده یا با این وادی قهر می‌کند یا می‌گوید دیگر چیز جدیدی وجود ندارد و برویم سراغ دیگر سوژه‌ها و بدین ترتیب سراغ آثار نامطلوب می‌رود.

بایرامی با اشاره به کتاب یاسر یسنا گفت: این کتاب به زعم من زوایایی که مقداری آرمان‌خواهانه به آن نگاه شده را ندارد. در واقع این گونه زوایا وجود خارجی ندارد. ما در برخی مطالب احساس می‌کنیم که کشفی انجام شده که وجود ندارد البته لحظه‌پردازی‌های خیلی خوبی دارد و نقدهایی که برای عنوان آنها نیاز به یک جلسه نقد جدی است.

تأکید حسنی بر ترکیب آرمان‌گرایی و واقع‌گرایی در مدیریت فرهنگی

بعد از بایرامی، محمدعلی علومی به جنگ و ادبیات جنگ اشاره کرد و گفت: جنگ ما جنگ تحمیلی بود که هنوز هم داریم عواقب آن را می‌بینیم. خرمشهر و خوزستان هنوز درگیرند و فضای بعد از جنگ آن اصلاح نشده است. جنگ مطمئنا خوب نیست منتهی ما در این جنگ دفاع کردیم. رزمندگان ما از مردم عادی کوچه و بازار بودند و محل پرداخت به آنها بسیار وسیع است.

وی با اشاره به کتاب یاسر یسنا گفت: کار خوبی بود اگرچه ژانر مشخصی ندارد اما یاد داریم که جلال آل‌احمد هم گزارش‌های داستانی قدرتمند می‌نوشت. بزرگترین نقص کتاب آقای یسنا این است که تعادلی در تناسب ساختاری ندارد. اگرچه این کار برای 4 سال پیش بود و اگر همان زمان چاپ و نقد می‌شد الان کار قدرتمند‌تری پدید می‌آمد.

محمد حسنی رئیس بنیاد داستان با تبریک به یسنا به خاطر چاپ اولین کتابش گفت: این کار برای شروع کار  فوق‌العاده‌ای است اما آقای یسنا و امثال ایشان باید بدانند که برای ورود به ادبیات باید آن را جدی بگیرند و در این زمینه اعتماد‌به‌نفس پیدا کرده و تلاش زیادی کنند زیرا ما باید خودمان را به مخاطب و بعد از آن به دنیا اثبات کنیم. آثارمان ترجمه شده و در دنیا توزیع شود و برای این کار باید قوی و جذاب بنویسیم. داستان‌سرایی برای ایرانی‌هاست و باید آن را احیاء کنیم. ما حتی در میراث فلسفی‌مان داستان‌گویی داشته‌ایم. همه اینها در فرهنگ ما وجود داشته و ضریب تاثیر جهانی داشته است.

حسنی با اشاره به حوزه فرهنگ و مدیریت فرهنگی گفت: ما وظیفه داریم که در حوزه مدیریت فرهنگی آرمان‌گرایی را با واقع‌گرایی ترکیب کنیم و پیش ببریم و این کار پیچیده‌ای است. هر جا که ضربه خورده‌ایم یا افراط کرده‌ایم یا تفریط و با این عرصه آشنا نبوده‌ایم و این عدم آشنایی باعث شده است که آرمان‌گرایی و واقع‌گرایی تشخیص داده نشود.

نکته بعد این است که تولید را باید خیلی جدی گرفت. بعضا گرفتار روزمرگی‌هایی می‌شویم که تمرکز ما را از تولید می‌گیرد در حالی که اگر تمرکز کاری ما روی تولید باشد هم مخاطب راضی است هم آفریننده اثر و هم جامعه. اگر بتوانیم تولید را با هوشمندی پیش ببریم و کارهای حاشیه‌ای را کنار بگذاریم موفق خواهیم بود.

وی افزود: فکر می‌کنم مخاطب‌شناسی ما در حوزه‌های فرهنگی با اشکال مواجه است. امیدوارم به روزگاری برسیم که تولیدکننده فرهنگی ما دلگرم باشد و اگر این اتفاق بیفتد مخاطب جهانی هم پیدا خواهیم کرد. در بنیاد ادبیات داستانی هم وظیفه ما این است که به نویسندگان جوان و تازه‌قلم بهاء بدهیم تا به این عرصه‌ها ورود پیدا کنند.

در انتها با حضور محمدعلی علومی، محمرضا بایرامی، قاسمعلی فراست، یاسر یسنا نویسنده کتاب و محمد حسنی رئیس بنیاد داستان از رمان هورامه رونمایی شد. «هورامه» با شمارگان 2100 نسخه در 96 صفحه با قیمت 5هزار تومان روانه کتابفروشی‌ها می‌شود.